Examen HAVO
Hoger
20 03
Algemeen
Voortgezet
Onderwijs
Tijdvak 1
Maandag 19 mei
13.30 - 16.30 uur
Vragenboekje
Voor dit examen zijn maximaal 49 punten te
Geef niet meer antwoorden (zinnen, redenen,
behalen; het examen bestaat uit 19 vragen en
voorbeelden e.d.) dan er worden gevraagd.
één samenvattingsopdracht.
Als er bijvoorbeeld één zin wordt gevraagd
Voor elk vraagnummer is aangegeven hoeveel
en je antwoordt met meer dan één zin, dan
punten met een goed antwoord behaald kunnen
wordt alleen de eerste zin in de beoordeling
worden.
meegeteld.
300011
2
Begin
Tekst 1 Schoonheid en tragiek
1p
1
Hoe kan de tekst Schoonheid en tragiek qua tekstsoort het beste getypeerd worden?
A
Een activerende tekst met beschouwende elementen.
B
Een amuserende tekst met activerende elementen.
C
Een betogende tekst met beschouwende elementen.
D
Een uiteenzettende tekst met amuserende elementen.
Zowel in het tekstgedeelte van alinea 1 tot en met 9 als in het tekstgedeelte van alinea 10 tot
en met 15 geeft de schrijver antwoord op een impliciete vraag.
2p
2
Welke impliciete vraag beantwoordt de schrijver in het tekstgedeelte van alinea 1 tot en
met 9?
Gebruik maximaal 10 woorden.
3p
3
Welke impliciete vraag beantwoordt de schrijver in het tekstgedeelte van alinea 10 tot en
met 15?
Gebruik maximaal 10 woorden.
Volgens Ginola (zie regel 24) mogen voetballers best veel geld verdienen, omdat ze veel
mensen ontspanning bieden. Rob Schouten is bekend met de argumenten die Ginola
gebruikt, maar is het niet met hem eens (zie alinea 2 en 3).
3p
4
Leg uit waarom de schrijver het niet eens is met Ginola.
Gebruik maximaal 30 woorden.
2p
5
Wat concludeert de schrijver uit het feit dat voetballers zoveel geld verdienen?
Gebruik maximaal 10 woorden.
“Een erg overtuigend pleidooi voor de hoogte van de salarissen en transfersommen vind ik
de redenering van Ginola niet.” (regels 43-46)
Vergelijk de wijze van argumenteren van David Ginola (alinea 2) met die van de auteur
(alinea 3).
1p
6
Welke van onderstaande beweringen is juist?
Beiden argumenteren op basis van
A
kenmerken / eigenschappen.
B
oorzaak en gevolg.
C
overeenkomst / vergelijking.
D
voorbeelden.
“Voetbal kan dus leiden tot psychische loutering van de door stress geplaagde mens.”
(regels 41-42)
1p
7
Welk van onderstaande citaten drukt het beste dezelfde gedachte uit?
A
“Hardwerkende mensen willen in het weekend ontspannen bij een adembenemend potje
voetbal.” (regels 35-37)
B
“Het is hun hoogtepunt van de week.” (regel 37)
C
“Zo kunnen ze de in de week opgespaarde woede en frustraties kwijt.” (regels 37-39)
D
“Wij leveren ze dat, zoals filmsterren een avondje ontspanning bieden.” (regels 39-40)
1p
8
Welke gevoelswaarde heeft het woordje ‘zowaar’ in regel 66?
A
afgunst
B
afkeuring
C
bewondering
D
spot
2p
9 Welke twee verschillende argumenten hanteert de schrijver in alinea 6 en 7 om aan te geven
dat hij het niet eens is met de schoonheidsaanbidders?
300011
2
2
Lees verder
1p
10
Van welk type drogreden bedient de schrijver zich in het tekstgedeelte van alinea 7 tot en
met 9 bij het verwerpen van de opvattingen van de schoonheidsaanbidders en voetbalhaters?
A
de persoonlijke aanval
B
een onjuist verband tussen oorzaak en gevolg
C
een verkeerde vergelijking
D
het vertekenen van een standpunt
1p
11
Welke functie heeft alinea 6 tot en met 9 ten opzichte van alinea 1 tot en met 5?
Kies één woord uit de volgende reeks: bewijs, conclusie, gevolg, oorzaak, samenvatting,
stelling, tegenwerping, toepassing, uitwerking, voorbeeld.
“Zelf ben ik sinds mijn jonge jaren een trouwe fan van FC Groningen …” (regels 168-169)
2p
12
Waarom is het volgens de auteur aantrekkelijk een trouwe fan te zijn van een club?
Gebruik maximaal 10 woorden.
“Voetbal maakt het ons mogelijk allerlei onverkwikkelijkheden te verwerken en te
vergeten.” (regels 193-195)
De auteur heeft deze verklaring al eerder in de tekst gegeven.
1p
13
In welke van onderstaande alinea’s is deze verklaring al eerder aan de orde geweest?
A
alinea 2
B
alinea 11
C
alinea 12
D
alinea 14
De opmaakredacteur van een krant zou het artikel Schoonheid en tragiek kunnen indelen
met behulp van de volgende achtereenvolgende kopjes:
1: Voetbal is mooi
2: Voetbal is lelijk
3: Voetbal is meeleven
4: Voetbal is afleiding
1p
14
Boven welke alinea zou hij het beste kopje 2 kunnen plaatsen?
1p
15
Boven welke alinea zou hij het beste kopje 3 kunnen plaatsen?
1p
16
Boven welke alinea zou hij het beste kopje 4 kunnen plaatsen?
1p
17
Welke van onderstaande zinnen geeft het beste de hoofdgedachte van de tekst Schoonheid
en tragiek weer?
A
Aan voetbal zit voor sommige kijkers een esthetische kant, maar hun motieven om in
esthetische termen over voetbal te spreken zijn afkeurenswaardig.
B
Dat voetbal de gelegenheid geeft om alledaagse emoties te verwerken en te vergeten, is het
voornaamste motief om voetballers duur te betalen.
C
De populariteit van voetbal komt niet zozeer voort uit de schoonheid van het spel, maar
vooral uit de mogelijkheden tot meeleven.
D
Mensen die voetbal met het woord ‘mooi’ verbinden hebben ongelijk, want bij het
voetbalspel overheerst het lelijke.
Let op: de laatste vragen van dit examen staan op de volgende pagina.
300011
2
3
Lees verder
fragment 1
Het gaat niet aan om openlijk naar oorlog te verlangen, hoewel het grootste gedeelte van
ons collectief kapitaal aan de wapenindustrie wordt uitgegeven. Eenzelfde
dubbelhartigheid zien we ten aanzien van het voetballen; er is een 'hoger' aspect en een
verboden, geheime kant. Het 'hogere' heeft te maken met de pracht van het spel, van
trefzekere samenwerking en individuele virtuositeit. Het 'hogere' heeft niet te maken met
de agressiviteit die onverbrekelijk bij voetballen hoort: deze verboden, geheime kant
wordt bij uitstek als een probleem gezien. Mensen geloven nu eenmaal dat agressie
uitsluitend door frustratie wordt veroorzaakt en wijzen deze fundamentele drift af, omdat
zij die associëren met vernielzucht of moord. En dat is jammer, want juist die agressie
maakt het voetbal leuk, meeslepend, belangrijk, passionerend en intens bevredigend.
naar: Anna Enquist, Niet van lust alleen
uit: Hard gras, eerste jaargang, nr. 3, april 1995, p. 36-39
“Het gaat niet aan om openlijk naar oorlog te verlangen, hoewel het grootste gedeelte van
ons collectief kapitaal aan de wapenindustrie wordt uitgegeven. Eenzelfde dubbelhartigheid
zien we ten aanzien van het voetballen …”
3p
18
Zeg met eigen woorden wat Anna Enquist met deze bewering wil zeggen over de agressie
bij de voetbalsport.
Gebruik maximaal 20 woorden.
Anders dan Anna Enquist laat Rob Schouten zich niet expliciet uit over het verband tussen
agressie en de aantrekkelijkheid van voetbal.
3p
19
Is het aannemelijk dat Rob Schouten de agressie, die hij in alinea 6 afkeurt, zal beschouwen
als een verklarende factor voor de aantrekkingskracht van voetbal? Licht je antwoord toe
met behulp van alinea 15.
Gebruik maximaal 15 woorden.
Tekst 2 De lekkere kant van stress
18p 20
Maak een goedlopende samenvatting in correct Nederlands van maximaal 160 woorden van
de tekst De lekkere kant van stress. Uit de samenvatting moet voor iemand die de
oorspronkelijke tekst niet gelezen heeft, duidelijk worden:
• welk verschijnsel voor de auteur aanleiding is voor een nadere bespiegeling;
• welke onderzoeksresultaten ogenschijnlijk tegenover elkaar staan en hoe deze
tegenstrijdigheid kan worden verklaard;
• hoe de auteur oordeelt over de wetenschappelijke stand van zaken;
• aan welke randvoorwaarden het besproken verschijnsel moet voldoen, wil het als positief
ervaren worden;
• welke conclusies de auteur trekt.
Einde
300011
2
4
